MANILA, Philippines — Inatasan ng isang dibisyon ng Commission on Elections si presidential aspirant Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr., na sagutin ang tatlong disqualification cases na kanyang kinakaharap.
Sinabi ni Commissioner Rowena Guanzon, miyembro ng Comelec’s First Division, na ipinadala na ang mga summon kay Marcos, sa pamamagitan ng email, sa tatlong kasong isinampa laban sa kanya. Ang mga ito ay ipi-print din at personal na ihain kay Marcos, dagdag ni Guanzon.
“The summons directed respondent [Marcos] to file a verified answer to each petition within five days from receipt, alinsunod sa rules,” sinabi din niya.
Ito ang mga kasong isinampa ng mga nakaligtas sa Martial Law sa pangunguna nina Bonifacio Ilagan, Akbayan Citizens’ Action Party at Abubakar Mangelen, na nagsasabing siya ang lehitimong tagapangulo ng Partido Federal ng Filipinos na nagtalaga kay Marcos bilang kanilang presidential bet.
Ang mga paunang kumperensya para sa mga nasabing kaso ay nakatakda sa Enero 7, 2022, dagdag ni Guanzon.
Memoranda na isinumite sa petisyon para kanselahin ang COC
Ito ay kasunod ng isang hiwalay na Comelec Division na natanggap noong Lunes ang kani-kanilang memoranda na inihain ni Marcos at mga petitioner sa plea na kanselahin ang kanyang Certificate of Candidacy.
Sa kanilang huling pagsusumite sa Comelec Second Division para sa kaso, muling iginiit ni Marcos sa pamamagitan ng kanyang mga tagapayo sa pangunguna ni Martial Law-era Solicitor General Estelito Mendoza na nakapaghain siya ng kanyang COC ng maraming beses para sa iba’t ibang nahalal na posisyon mula noon, at ang kanyang pagiging kwalipikado ay hindi sabay tanong.
Sinabi rin ni Marcos na ang Korte Suprema ang may nag-iisa at eksklusibong hurisdiksyon para magpasya sa mga kwalipikasyon ng mga presidentiables. Iginiit niya na para maging materyal ang isang maling representasyon — ang nag-iisang isyu sa pagkansela ng COC — dapat itong nauugnay sa pagiging karapat-dapat ng kandidato para sa pampublikong opisina.
Para sa Comelec na lutasin ang petisyon batay sa mga merito kung mayroong “naunang authoritative finding” ng pagiging hindi karapat-dapat ni Marcos, na hindi ang kaso na iniharap ng mga petitioner, aniya.
Binanggit din sa memorandum ni Marcos ang pagtatanggol na inihain ng mga opisyal ng Partido Federal ng Pilipinas sa isang answer-in-intervention na hindi pinayagan ng Comelec sa huli. Sinabi niya na ang 1977 National Internal Revenue Code ay hindi nagpataw ng “perpetual disqualification” bilang parusa, dahil ito ay bahagi lamang ng PD 1994 na nagkabisa noong Enero 1, 1986.
Kasunod nito, ang mandatoryong paghahain ng Income Tax Returns para sa mga taon ng 1982-194 ay lumipas na bago magkabisa ang PD 1994 at ang paglalapat nito ay magbibigay sa batas ng ex post facto effect, na labag sa konstitusyon.
Para sa paghahain para sa taong 1985, sinabi ni Marcos na tinanggal na siya sa gobyerno at napilitang umalis ng bansa.
Iginiit din ng kanyang mga abogado na “walang batayan para sa pagtatalo ng mga petitioner na ang perpetual disqualification ay ipapataw kapag nahatulan.”
Pinabulaanan din ni Marcos ang alegasyon ng mga petitioner na ang kanyang paghatol sa hindi paghahain ng mga ITR ay isang krimen na kinasasangkutan ng moral turpitude, dahil binanggit nila ang 2009 Supreme Court ruling ng Republic of the Philippines laban kay Ferdinand Marcos II at Imelda Marcos.
Ngunit kahit na napatunayang nagkasala si Marcos sa isang krimen na may kinalaman sa moral turpitude, sinabi nila na ang disqualification para maging kandidato ay tatanggalin ng limang taon sa serbisyo ng sentensiya, sa ilalim ng Omnibus Elections Code.
Ikinatwiran nila na nagbayad si Marcos ng mga multa at parusa kasunod ng desisyon ng CA noong Disyembre 27, 2001, na nangangahulugan na hindi na siya nadiskuwalipika na maging kandidato at humawak ng pampublikong tungkulin noong Disyembre 27, 2006.
Ngunit ang mga petitioner, sa kanilang isinumiteng memorandum, ay iniharap sa Comelec certifications mula sa Quezon City Regional Trial Court Branch 105 na nagsasabing wala itong record sa file ng “compliance of payment or satisfaction of the Decision of the Regional Trial Court dated July 27, 1997 o ang Court of Appeals na may petsang Oktubre 31, 1997.”
Nakakuha din ang mga petitioner ng hiwalay na sertipiko mula sa QC Office of the Clerk of Court na nagsasaad na “sa bawat pag-verify na may mga talaan sa file, ang opisinang ito ay walang rekord ng anumang pagsunod/pagbabayad ng multa” sa kaso ng buwis.
Gayunpaman, tinutulan ni Marcos ang sertipikasyon na may petsang Disyembre 2, mula sa QC RTC Branch 105, dahil ito ay “hindi kailanman minarkahan” at hindi dapat ipasok sa ebidensya.
Ang isang dapat na “patunay ng pagbabayad ng mga buwis sa kakulangan sa kita na may legal na rate at ang multa na ipinataw ng Court of Appeals” ay kabilang sa mga piraso ng karagdagang dokumentaryong ebidensya na hindi naiharap sa kanila sa paunang kumperensya noong Nobyembre 26.
“Ang mga petitioner ay kumilos na labag sa hindi lamang mga patakaran ng Honorable Commission kundi pati na rin sa konsepto ng fair play at due process,” sabi nila.
Walang intensyon na manligaw
Sinabi rin ni Marcos na “walang sinasadyang layunin… na linlangin o linlangin ang mga botante,” at nabigo rin ang mga petitioner na itatag ito.
Sinabi ng kanyang mga abugado sa Comelec: Kapag ang mga legal na luminaries ay may magkakaibang opinyon kung si Marcos ay gumawa ng materyal na maling representasyon, paanong ang aspirant ay magkakamali sa kanyang interpretasyon?
Napansin nila ang mga opinyon ni retired SC Associate Justice Antonio Carpio na nagsabing hindi karapat-dapat tumakbo si Marcos, at mga opinyon ni University of Santo Tomas College of Law Dean Nilo Divina at dating Justice Secretary Alberto Agra. Ang huling dalawa ay sinipi din sa mga inilabas ng kampo ni Marcos na nagsasabing walang basehan ang mga petisyon.
“Sa katunayan, kapag kahit na ang mga haligi ng legal na komunidad ay hindi magkasundo sa usapin, [si Marcos], bilang isang layko, ay hindi maaaring sisihin kung ang kanyang interpretasyon sa isang mahirap na tanong ng batas ay magiging mali sa kalaunan,” sabi nila.
“Tiyak, ang isang pagkakamali sa interpretasyon ng isang mahirap na tanong ng batas ay hindi maaaring at hindi dapat itumbas sa isang sinadya at malisyosong hangarin na magmisrepresent ng isang materyal na katotohanan,” binasa ng memo.
Ngunit para sa mga nagpetisyon, tumatakbo si Marcos para sa pinakamataas na posisyon sa bansa at “kumbinsihin” ang masa na ang kanyang paglabag ay “isang paglabag lamang.”
“Ito ay hindi isang simpleng pangako sa kampanya na ang bansang ito ay maaaring maging mahusay muli na nagreresulta sa walang kahihinatnan sa kandidatura kapag hindi pinansin o hindi natupad noong nakaraang araw ng halalan,” sabi nila.
“In the performance of its most solemn and sworn duty, this Commission must send the message to Ferdinand R. Marcos, Jr.: ‘Never forget. Never again,” dagdag pa nila.
