Iniimbestigahan ng United States (US) Justice Department ang Smartmatic para sa umano’y pakikipag-ugnayan nito sa mga corrupt business practices sa Pilipinas, sinabi ng US-based news outlet na Semafor sa isang ulat.
Ang pagtatanong ay kinumpirma ng isang abogado ng Smartmatic na si J. Erik Connolly.
“Ang mga kumpanyang nagtatrabaho sa industriya ng halalan ay palaging nahaharap sa pagsisiyasat at mga pagtatanong,” sabi niya sa isang email sa Semafor.
“Ang Smartmatic ay nakipagtulungan sa mga awtoridad mula nang malaman ang tungkol sa pagtatanong na ito at patuloy itong gagawin,” dagdag niya.
Binigyang-diin din ni Connolly ang saklaw ng imbestigasyon, na “walang kinalaman sa seguridad o integridad ng halalan. Ipinaalam sa amin na ito ay tungkol sa negosyo sa Asia at halos isang dekada na ang nakalipas ng isa sa aming mga subsidiary doon.”
Ang imbestigasyon ay kung nilabag ng Smartmatic ang Foreign Corrupt Practices Act, na nagbabawal sa mga mamamayan at kumpanya ng US na magbayad ng suhol sa mga dayuhang opisyal, dalawang source at isang dokumentong konektado sa kaso na isiniwalat sa Semafor.
Ang pagsisiyasat, na nagsimula noong 2019 sa ilalim ni dating Pangulong Donald J. Trump, ay nakatuon sa kung paano nagawang manalo ng kumpanya ang kontrata para pangasiwaan ang pambansang halalan sa Pilipinas noong 2016, na diumano ay kasama ang pagbabayad ng daan-daang libong dolyar.
Hinalughog din ng Justice Department ang bahay ng kahit isang empleyado ng Smartmatic.
Ang pagsisiyasat ay dumating matapos ipahayag ng natalong vice presidential candidate na si Ferdinand Marcos Jr. na ninakawan siya ng vice presidency dahil sa Smartmatic at Commission on Elections (COMELEC) ng Pilipinas.
Ibinasura ng Korte Suprema ng Pilipinas ang electoral protest ni Marcos Jr., dahil sa kawalan ng merito.
Samantala, binanggit din nito ang dating COMELEC chairman Andres Bautista na, ayon sa kanyang estranged wife at ilang ulat, ay nakatanggap ng “commission” mula sa isang law firm na kumakatawan sa Smartmatic.
Gayunpaman, sa isang panayam sa telepono sa Semafor, sinabi niya na ang “referral fee” na natanggap niya ay “walang kinalaman sa Smartmatic,” at ang mga kontrata ay iginawad din para sa Smartmatic noong 2010 at 2013 na halalan.
“Ang anumang implikasyon na ako ay ‘nasuhulan’ para masiguro ang kontrata ay hindi totoo dahil a) Smartmatic ay nagtatrabaho sa COMELEC ilang taon bago ako hinirang; b) Smartmatic na ang napiling provider para sa 2016 elections nang ako ay sumali at c) Smartmatic ay patuloy na naging katuwang ng COMELEC para sa 2019 at 2022 elections,” ani Bautista.
May mga naghain ng mga petisyon na tumutukoy sa kamakailang mga post ni Rio sa Facebook na kumukuwestiyon sa 1.5 milyong boto na ipinadala mula sa hindi bababa sa 2,000 vote counting machines (VCMs), bawat isa ay kumakatawan sa clustered polling precinct, sa transparency server ng Comelec na 17 lamang na minuto matapos ang botohan sa ika-7 ng gabi.
Napansin ng dating pinuno ng DICT na ang transparency server na pinangangasiwaan ng Parish Pastoral Council for Responsible Voting (PPCRV) ay nakakita ng peak transmission noong 8:02 p.m. noong Mayo 9 ngunit lumabas sa datos ng Comelec na ang pinakamataas na volume ay pumasok bandang 9:30 p.m., o makalipas ang mahigit isang oras.
Nagtataka si Rio kung bakit nakapagtala ang transparency server ng mahigit 20 milyong boto isang oras matapos ang pagsara ng botohan, ngunit ang data ng Comelec ay nagpahiwatig na 12 milyong boto lamang ang naipadala sa loob ng panahong iyon.
“Mukhang kinokondisyon ng transparency server ang isipan ng publiko kung ano ang magiging opisyal na mga resulta,” sabi ni Rio sa isang kamakailang pahayag.
Ang paghahain ng korte, ayon sa mga petitioner, ay “napapanahon at hinog na” dahil ang mga file ay maaaring tanggalin anumang oras sa o pagkatapos ng Nobyembre 9.
Sa ilalim ng RA 10175, ang mga awtoridad sa pagpapatupad ng batas ay maaaring mag-utos ng “isang beses na extension” ng pag-iingat ng mga file kapag ang data ay gagamitin bilang ebidensya sa isang kaso, na “ay ituring na isang abiso upang mapanatili ang data ng computer hanggang sa pagwawakas ng ang kaso.”
Inilarawan ng mga petitioner ang kanilang paghahain bilang “isang espesyal na aksyong sibil para sa mandamus na naglalayong pilitin ang mga sumasagot na gawin ang isang madaling gawain na nangangailangan ng halos zero na badyet: i-save ang transcendentally mahalagang makasaysayang data o hindi bababa sa ibahagi ang mga kopya nito sa Kagalang-galang na Korte Suprema.”
