MANILA, Philippines – Ibinunyag ni Outgoing Commission on Elections (Comelec) Commissioner Rowena Guanzon noong Huwebes, Enero 27, na bumoto siya na i-disqualify si presidential bet Ferdinand Marcos Jr. dahil sa “moral turpitude” dahil sa hindi pagbabayad ng income tax noong 1980s.
Sa isang pambihirang hakbang, inihayag ni Guanzon ang kanyang boto bago pa man inilabas ng Comelec 1st Division ang kanilang desisyon sa high-profile na kaso ni Marcos. Iginiit na hindi siya ang may kasalanan sa pagkaantala sa pagpapalabas ng desisyon, sinabi ng komisyoner na ang ponente o manunulat ng desisyon ay “incommunicado” na ngayon.
Nalaman ng Viva Pinas na ang ponente ay si Commissioner Aimee Ferolino, dating election supervisor ng Davao del Norte. Si Ferolino, na pinangalanan ni Pangulong Rodrigo Duterte bilang komisyoner noong Nobyembre 2020, ay isang beterano ng Comelec na umangat mula sa hanay at halos 30 taon na sa poll body.
Ang 1st Division ay binubuo ng tatlong miyembro – sina Ferolino, Guanzon, at Marlon Casquejo, dating election officer ng 1st District ng Davao City, na hinirang ni Duterte noong Hunyo 2018. Ang katawan ng Comelec na ito ay humahawak ng tatlong kaso laban kay Marcos, habang ang 2nd Division sa Noong Enero 17, ibinasura na ang isang petisyon laban sa kanya.
Sinabi ni Guanzon, ang nag-iisang itinalaga ni Aquino sa poll body, na bumoto siya na idiskwalipika si Marcos dahil nakagawa ito ng krimen ng moral turpitude, at ang dating senador ay kumilos na “parang siya ay exempted” sa batas.
“Kahit isang ordinaryong Pilipino, alam na kapag hindi ka nagbayad ng buwis, masama iyon. Apat na beses siyang hindi nagbayad ng buwis. At noong na-convict siya, hindi man lang siya nagbayad ng multa,” sabi ni Guanzon sa Rappler noong Huwebes ng hapon.
“Iyan ay talagang moral turpitude,” sabi niya. “Iyan ay isang batayan para sa diskwalipikasyon sa ilalim ng Seksyon 12 ng Omnibus Election Code.”
‘Incommunicado na siya’
Kung susundin ang timeline ni Guanzon, ang desisyon ay dapat na lumabas sa Enero 17. Gayunpaman, naantala ito, pagkatapos na makontrata ng mga abogado ng ponente ang COVID-19.
Ngayon, sinabi ni Guanzon na hindi sumasagot si Ferolino sa mga text message mula sa kanya o kay Casquejo, na nag-udyok sa kanya na hilingin kay outgoing Comelec Chair Sheriff Abas na tawagan si Ferolino. “Incommunicado na siya eh. Hindi siya sumasagot sa mga text (She is incommunicado. She has not been answering text messages),” Guanzon said. “Ginawa na namin ang lahat ng pagsisikap.”
“Nagreretiro na ako bilang presiding commissioner. Dapat nilang ibigay sa akin ang kagandahang-loob ng pagtatapos ng aking termino na walang backlog. Wala akong backlog, maliban sa kasong ito. Bigyan mo ako ng commissioner na walang backlog bago siya nagretiro?” Sabi ni Guanzon sa pinaghalong English at Filipino.
Kalaunan ay idinagdag ng komisyoner sa isang mensahe sa Rappler, “Nang nalaman nilang ang boto ko ay DQ (to disqualify), naimpluwensyahan nila ang commissioner ponente na i-delay ang kanyang resolusyon.”
Nang tanungin kung sino ang gumawa ng hakbang na ito, sumagot si Guanzon, “A politician.”
Humingi ng reaksyon tungkol sa mga pahayag ni Guanzon, sinabi ni Ferolino sa Rappler: “Ayokong lumabag sa sub judice rule. Gusto kong panatilihin ang aking marangal na katahimikan.”
Tumanggi ang opisina ni Ferolino na kumpirmahin o tanggihan na siya ang ponente.
‘Bahala sila sa buhay nila’
Itinanggi rin ni Guanzon na siya ay may kinikilingan laban kay Marcos, at idiniin na ang kanyang desisyon ay “nakabatay sa batas at ebidensya.”
Idinagdag ni Guanzon na kaibigan pa niya si Imee Marcos, kapatid ni Marcos Jr., na kaklase niya sa law school. Sinabi ng komisyoner na siya rin ang nagproklama kay Imee bilang panalo sa 2019 senatorial race.
“Hindi ko siya classmate lang, she was my seatmate in two subjects,” Guanzon said. “Biro mo ‘yon, idi-DQ ko ang kapatid ng seatmate ko? Hindi ba ‘yan mabigat sa akin?” (She wasn’t just my classmate, she was my seatmate in two subjects. Imagine, I will disqualify the brother of my seatmate? Isn’t that hard for me?)
Ito ay nananatiling upang makita, gayunpaman, kung ang boto ni Guanzon ay magiging bahagi ng 1st Division ruling. Siya ay magreretiro sa Miyerkules, Pebrero 2.
Humingi ng paglilinaw ang Rappler kay Comelec spokesperson James Jimenez, ngunit hindi pa siya sumasagot hanggang sa oras ng pag-post.
Kung pipiliin ni Ferolino na ilabas ang ruling pagkatapos ng Pebrero 2, ang araw ng pagreretiro ni Guanzon, sinabi ni Guanzon na malinis ang kanyang konsensya.
“Bahala sila sa buhay nila,” Guanzon said. “Ang naghuhusga sa akin ay ang madlang Pilipino.” (Let them be. Ang humahatol sa akin ay ang sambayanang Pilipino.)
