MANILA, Philippines – Sinabihan ng kampo ni presidential bet at Vice President Leni Robredo ang Commission on Elections (Comelec) na igalang ang kalayaan ng mga pribadong mamamayan na suportahan ang mga kandidato sa gitna ng panibagong pagtanggal sa mga tarpaulin ni Robredo.
Sa isang pahayag noong Miyerkules, Pebrero 16, sinabi ng tagapagsalita ni Robredo na si Barry Gutierrez sa poll body na ang mga poster at tarpaulin na inilalagay ng mga Pilipino sa loob ng kanilang pribadong pag-aari ay protektado sa ilalim ng sugnay ng kalayaan sa pagsasalita sa 1987 Constitution.
“Ang mga poster na inilalagay ng mga pribadong tao sa pribadong pag-aari ay protektado ng karapatan ng Konstitusyon sa kalayaan sa pagsasalita. Maging ang Comelec resolution 10730 ay nililimitahan ang anumang pagtanggal lamang sa mga materyales na ginawa ng mga kandidato o partido. Itong karapatan ng mga pribadong mamamayan ay dapat igalang,” ani Gutierrez.
Inilabas ni Gutierrez ang pahayag matapos tanggalin ng mga tauhan ng Comelec ang mga campaign paraphernalia ni Robredo at ng kanyang running mate na si Senator Kiko Pangilinan, na naka-display sa kanilang media center sa kahabaan ng EDSA sa Quezon City.
Ang pasilidad, na dating istasyon ng bus, ay pribadong pag-aari ng isang Robredo-Pangilinan supporter na sumang-ayon na gawing isang campaign headquarters ang lugar, kung saan ang mga reporter na nagko-cover sa tandem ay maaaring magtrabaho at mag-cover ng mga aktibidad sa kampanya.
Ang pagtanggal ng tarpaulin ay bahagi ng Oplan Baklas operations ng Comelec sa Quezon City, ang pinaka-mayaman sa boto na lungsod kung saan 1.4 milyong boto ang nakatakdang makuha sa halalan sa Mayo.
Ipinakita rin sa isang livestream sa opisyal na page ng Comelec na inalis ng mga tauhan nito ang billboard ng karibal ni Robredo, ang presidential race frontrunner na si Ferdinand Marcos Jr. at ang kanyang running mate, si Davao City Mayor Sara Duterte.
Humingi ng komento, sinabi ng tagapagsalita ni Marcos na si Vic Rodriguez sa Rappler na ang poll body ay “ginagawa lamang ang trabaho nito.” Aniya, hindi rin sigurado ang kanilang kampo kung ang nasabing billboard ay ginawa ng isa sa kanilang mga tagasuporta.
“Gayunpaman, ginagawa lamang ng Comelec ang trabaho nito at pinupuri namin sila sa paggawa nito basta’t kinikilala nila ang karapatan ng kalayaan ng bawat indibidwal sa pagpapahayag sa tuwing ang mga pag-post ay ginagawa sa isang pribadong pag-aari at/o pagmamay-ari,” ani Rodriguez.
Ang Comelec Resolution No. 10730 ay nagtatakda ng mga tuntunin sa kung ano ang itinuturing na legal na propaganda sa halalan, na nagbabanggit ng mga partikular na sukat at mga lugar para sa pag-post para sa mga campaign paraphernalia na ituring na legal.
Itinuturing ng resolusyon ang sumusunod bilang legal na propaganda sa halalan:
Mga polyeto, leaflet, card, decal, sticker, o iba pang nakasulat o naka-print na materyales na ang laki nito ay hindi lalampas sa 8 1/2 pulgada ang lapad at labing-apat na pulgada ang haba
Mga sulat-kamay o naka-print na mga liham na humihimok sa mga botante na bumoto para o laban sa anumang partikular na partidong pampulitika o kandidato para sa pampublikong opisina
Mga poster ng tela, papel o karton, naka-frame man o nakapaskil, na may lawak na hindi hihigit sa dalawang talampakan sa tatlong talampakan, maliban doon, sa lugar at sa okasyon ng pampublikong pagpupulong o rally, o sa pagpapahayag ng pagdaraos ng nasabing pulong o rally , mga streamer na hindi hihigit sa tatlong talampakan ng walong talampakan ang laki
Ang mga streamer na ito ay maaaring ipakita limang araw bago ang rally ng kandidato at dapat na alisin sa loob ng 24 na oras pagkatapos ng kaganapan.
Ang parehong seksyon ay nagpapahintulot sa mga materyal sa halalan ng mga kandidato na maipakita sa kanilang punong tanggapan, ngunit ang mga banner at streamer na may sukat na dalawang talampakan sa tatlong talampakan o mas malaki ay ipinagbabawal.
Ang patakarang ito ay pinabulaanan ng abogado ng halalan na si Emil Marañon, gayunpaman. Nangangatwiran siya sa isang bahagi ng opinyon ng Rappler kung ang mga gastos para sa isang campaign poster ay ganap na binabalikat ng isang pribadong tao at “nang walang pakikipagsabwatan sa sinumang kandidato,” kung gayon ang pribadong tao ay hindi sakop ng limitasyon ng laki ng Comelec.
Hindi ito ang unang pagkakataon na binuwag ng Comelec ang campaign materials ng Robredo-Pangilinan tandem na inilagay sa kanilang headquarters sa buong bansa.
Dalawang oras matapos ilabas ni Gutierrez ang kanyang pahayag, ibinahagi ng tagasuporta ni Robredo na si Danny Pintacasi ang isang video sa kanyang Facebook page na nagpapakitang tinatanggal ng mga tauhan ng pulisya at bumbero ang mga poster ng opposition tandem sa kanilang headquarters sa Santiago City sa Isabela.
Ang Isabela ay bahagi ng tinatawag na “Solid North” na mga lalawigan, kung saan ang mga boto ay pinangangasiwaan ng pamilya ng mahigpit na karibal ni Robredo at kasalukuyang poll front runner na si Marcos.
“Ang Santiago City, Isabela HQ ng Team RObredo PAngilinan (TROPA) ay matatagpuan sa isang pribadong ari-arian. Ang mga police at fire department personnel ang nag-aalis ng mga tarpaulin at hindi ang Comelec,” Pintacasi said on his post.
Sumulat din ng demand letter ang mga abogado at campaign volunteer para kay Robredo sa Zamboanga City laban sa Comelec noong Pebrero 11 para sa pagtanggal ng mga poster at tarpaulin sa hindi bababa sa anim na ari-arian “sa isang iglap” nang hindi sila binibigyang abiso.
Hinamon nila ang poll body na ipakita sa kanila ang isang batas na nagpapahintulot sa mga ahente nito na tanggalin at kunin ang mga materyales sa halalan sa mga pribadong pag-aari.
Ang beteranong abugado sa halalan na si Romulo Macalintal ay nagpahayag ng parehong mga damdamin, na nangangatwiran ang mga materyales sa kampanya sa mga pribadong pag-aari – kahit na ang mga hindi sumusunod sa mga pinapayagang laki – ay hindi basta-basta maaaring alisin ng Comelec kung ang mga may-ari ng ari-arian ay nagbigay ng kanilang pahintulot.
“Mali at labag sa Saligang Batas na basta na lamang binabaklas ng Comelec ang mga campaign materials na ito ay hindi binibigyan ng pagkakataon na marinig muna ang panig ng mga nag-post ng nasabing campaign posters,” ani Macalintal.
“Mali at lumalabag sa Saligang Batas kapag tinanggal lang ng Comelec itong campaign materials nang hindi naririnig ang panig ng mga naglalagay ng mga poster na ito.
Binanggit niya ang kaso ng Timbol vs. Comelec sa Korte Suprema, kung saan pinasiyahan ng mga mahistrado ang motu proprio powers ng poll body kapag nabigyan ng pagkakataon ang mga apektadong partido na ilabas ang kanilang mga panig sa isang pagdinig.
Pinangunahan ni Macalintal ang legal team ni Robredo na nanalo sa kasong halalan na isinampa laban sa kanya ni Marcos pagkatapos ng 2016 vice presidential contest.
Humingi ng komento sa pahayag ni Macalintal, sinabi ni Comelec spokesperson James Jimenez na dapat pormal na magsampa ng reklamo laban sa poll body ang mga may problema sa Oplan Baklas.
“Irerekomenda ko sa sinumang may problema sa ating ginagawa na magsampa ng reklamo tungkol sa ating ginagawa. Pansamantala, gumagawa tayo ng mga hakbang upang matiyak na ang ating mga batas ay nasusunod,” Jimenez said in a press conference.
