MANILA, Philippines – Nanawagan ang Commission on Audit (COA) sa Presidential Electoral Tribunal (PET) ng Korte Suprema na ibalik ang P13-million na hindi nagamit na deposito nina dating vice president Leni Robredo at President Ferdinand Marcos Jr. na inilaan para sa vice presidential electoral protest.
Sa 2022 Annual Audit Report nito, sinabi ng COA: “Hindi naibalik ng management sa mga naglalabanang partido ang hindi nagamit na cash deposit na may kabuuang ₱13.318 milyon pagkatapos ibigay ng Tribunal ang Desisyon nito ayon sa iniaatas sa ilalim ng Rule 33 of 2010 Rules of the PET.”
Sinabi ng auditing body na ang pagsusuri sa mga account ng Bail Bonds Payable ng PET, na binubuo ng mga deposito na binayaran ng mga partido, ay nagpakita ng balanseng P13.318 milyon, noong Disyembre 31, 2022. Ang buong halaga ay pinaghiwa-hiwalay tulad ng sumusunod:
Robredo – P8,164,863.04
Marcos – P5,152,832.16
Ang Rule 33 ng 2010 PET rules ay nagsasaad: “[ang] cash deposit ay ilalapat ng Tribunal sa pagbabayad ng lahat ng gastos sa pagdadala ng mga ballot box at mga dokumento sa halalan o paraphernalia sa Tribunal at ibalik ang mga ito pagkatapos na wakasan ang kaso at sa kompensasyon ng mga miyembro ng komite ng rebisyon.” Ang mga hindi nagamit na deposito ng pera ay dapat na ibalik sa protestante at kontra-protestante sa pagtatapos ng protesta.
“Ang kawalan ng kakayahan ng Pamamahala na ibalik ang hindi nagamit na labis na mga deposito ng pera ng mga partidong nagpoprotesta ay hindi naaayon sa Rule 33 ng 2010 Rules of PET, at naglalagay ng PET sa hindi kinakailangang pagkakautang mula sa isang pribadong indibidwal at ng Pangulo ng Gobyerno ng Pilipinas,” COA nabanggit.
Mga rekomendasyon
Sa audit report nito, inirekomenda ng COA na ipaalam ng PET sa mga partido ang kanilang hindi nagamit na pera at i-withdraw ang nasabing mga deposito. Inirerekomenda din ng auditing body na utusan ng PET ang kanilang Fiscal Management and Budget Office (FMBO) na iproseso at ibalik ang mga hindi nagamit na cash deposit, bilang pagsunod sa mga patakaran.
Ang electoral tribunal, sa komento nito, ay nagsabi na ang accounting division nito ay nagsumite na ng iskedyul ng balanse ng mga cash deposit sa Ad Hoc committee ng PET. Sa isang resolusyon na may petsang Marso 8, 2023, ginawa ng PET ang sumusunod:
- Inaprubahan ang mga ulat sa pagpuksa mula sa FMBO
- Iniutos na ilabas ang mga natitirang deposito
- Pinahintulutan ang FMBO na iproseso ang paglabas ng mga natitirang balanse
- Inutusan ang tanggapan ng pananalapi nito na payuhan ang mga partido na kunin ang kanilang natitirang mga deposito
Itinatag noong 1957 sa pamamagitan ng Republic Act No. 1793, ang PET ay nakaupo “bilang ang tanging hukom ng lahat ng mga paligsahan na may kaugnayan sa halalan, pagbabalik, at mga kwalipikasyon ng pangulo at ng bise presidente.” Si Chief Justice Alexander Gesmundo ang nagsisilbing tagapangulo ng PET, habang ang 14 na associate justice ay nakaupo bilang mga miyembro.
Noong 2016, tinalo ni Robredo si Marcos sa vice presidential race sa maliit na margin lamang. Naghain ng election protest ang dating senador na si Marcos at sinabing mayroong malawakang dayaan sa vice presidential election.
